قرآن کریم توصیه به نیکی و احسان در حق همسایگان نموده است؛ آنجا که می‌فرماید: «وَ اعْبُدُوا ا...َ وَ لا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئا وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْسانا وَ بِذِی الْقُرْبی وَ الْیَتامی وَ الْمَساکینِ وَ الْجارِ ذِی الْقُرْبی وَ الْجارِ الْجُنُبِ وَ الصاحِبِ بِالْجَنْبِ وَ ابْنِ السَبیلِ»؛ «و خدا را بپرستید و هیچ چیز را همتای او قرار ندهید و به پدر و مادر و همچنین به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و همسایه نزدیک و همسایه دور و دوست و همنشین و واماندگان در سفر نیکی کنید!»قرار گرفتن مراعات حق همسایه در کنار حق بندگی و نیکی به والدین، نشان از اهمیت همسایه داری در منظر قرآن دارد. در روایات نیز تعبیرات نغز و زیبایی درباره اهمیت همسایه داری آمده که به نمونه‌هایی اشاره می‌شود:

احترام همسایه

پیامبر اکرم (ص)فرمود: «حُرْمَهُ الْجَارِ عَلَی الْإِنْسَانِ کَحُرْمَهِ اُمِهِ؛ حرمت همسایه بر [عهده] انسان مانند احترام مادرش می‌باشد.»

معیار نیکوکار بودن

پیامبر اکرم (ص)فرمود: «اِذا اَثنی عَلَیْکَ جیرانُکَ اَنَکَ مُحْسِنٌ فَاَنْتَ مُحْسِنٌ وَ اِذا اَثْنی عَلَیْکَ جیرانُکَ اَنَکَ مُسِی ءٌ فَاَنتَ مُسِی ءٌ؛ هرگاه همسایگانت هنگام ثنا و سخن گفتن درباره تو، تو را نیکوکار بدانند، پس تو نیکوکاری، و اگر همسایگانت بدکارت شمارند، تو بدکاری.» چرا که ممکن است انسان در غیر محل خود عیوب خویش را پنهان کند و خوبی و بدی او شناخته نشود؛ ولی در همسایگی واقعیت انسان آشکار می‌شود. به این جهت، فردی که همسایه‌ها نیکوکارش بدانند، واقعا نیکوکار است.

رفع بلا

پیامبر اکرم (ص)فرمود: «اِنَ ا... تَعالی لَیَدْفَعُ بِالْمسْلِمِ الصالِحِ عَنْ مِاَهِ اَهْلِ بَیْتٍ مِنْ جیرانِهِ الْبَلاءَ؛ به راستی خداوند بلند مرتبه به واسطه مسلمان درستکار، بلا را از اهل صد خانه همسایه اش دور می‌کند.» وجود همسایه مومن باعث رفع بلا از همسایه می‌شود.

اول همسایه، بعد خرید خانه

همسایه آن قدر در آرامش و امنیت انسان نقش دارد که قبل از خرید منزل و در نظر گرفتن امتیازات است مکانی و ساختمانی باید نسبت به همسایه‌ها دقت نمود.
پیامبر اکرم(ص)فرمود: «الْتَمِسُوا الْجَارَ قَبْلَ شِرَاءِ الدَارِ وَ الرَفِیقَ قَبْلَ الطَرِیقِ؛ پیش از خانه خریدن، همسایه را بجویید و پیش از سفر کردن، رفیق را بیابید!»چون عیب خانه را می‌توان با تعمیر بر طرف کرد، ولی همسایه معیوب را به راحتی نمی‌توان اصلاح نمود.

همسایه بد

پیامبر اکرم (ص)فرمود: سه چیز در راس مصیبت?های کمرشکن است:... و همسایه ای که چشمانش تو را می‌پاید و دلش خواهان رسوایی توست، اگر خوبی ببیند آن را می‌پوشاند و فاش نمی‌سازد و اگر بدی ببیند آن را آشکار و همه جا پخش می‌کند.»

تذکر یک نکته

پیامبر اکرم (ص)فرمود: همسایگان سه گروهند همسایه ای که یک حق دارد که این گروه از همه حقشان کمتر است، و همسایه ای که دو حق دارد و همسایه ای که سه حق دارد. اما کسی که یک حق دارد، همسایه مشرکی است که از بستگان انسان نیست. برای او فقط حق همجواری است و اما کسی که دو حق دارد، همسایه مسلمان است که حق اسلام و حق همسایگی دارد و اما کسی که سه حق دارد، همسایه مسلمان خویشاوند است که حق اسلام و مسلمان بودن و حق همسایگی و حق خویشاوندی دارد.

نتیجه گیری :

هر کار خیری آثاری دارد و خوب همسایه داری کردن هم دارای برکاتی است از جمله: دفع بلا، کسب سعادت دنیا و آخرت و محبوبیت در نزد خدا و رسولش و...انسانی که با همسایه‌ها خوب است و همسایه‌ها نیز با او خوبند، محله ای آرام خواهد داشت و در نتیجه، سلامتی?ها بیشتر و عمرها طولانی‌تر خواهد شد.