خوب! قرآن می‌فرماید که فقر بد است. «أَ لَمْ یَجِدْکَ یَتیماً فَآوى * وَ وَجَدَکَ ضَالاًّ فَهَدى *‌وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْنى»‏ (ضحی/6- 8) «عائِل» یعنی محتاج! «اَغْنى» یعنی تو را غنی کردیم. پیغمبر یادت می‌آید که تو فقیر بودی، من وضع مالی‌ات را سر و سامان دادم، این پیداست که آدم وضعش خوب باشد، یک نعمتی است. خدا در نعمت‌هایی که به پیغمبرش داده است، می‌گوید: 1- «أَ لَمْ یَجِدْکَ یَتیماً فَآوى» یتیم بودی، به تو سرپناه دادیم. «وَ وَجَدَکَ ضَالاًّ فَهَدى» متحیر بودی، از تحیّر بیرون آوردیم. فقیر بودی، زندگی‌ات را سر و سامان دادیم. پس مال خوب است، فقر هم بد است.

امام صادق(ع) می‌فرماید: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الْکُفْرِ وَ الْفَقْر» (الکافی/ج4/ص402) پناه می‌برم به تو از اینکه کافر باشم، پناه می‌برم به تو از اینکه فقیر باشم. فقر چیز خوبی نیست. البته یک فقر خوب است.

ما دو رقم فقر داریم، فقر دو رقم است. یکی فقر تحمیلی است، یکی فقر انتخابی است. فقر انتخابی خوب است. یعنی درآمد هست، اما چون حرام است، من روی گونی می‌نشینم و روی قالی حرام نمی‌نشینم. من این گونی را انتخاب می‌کنم. این فقر خوب است. فقر تحمیلی یعنی چه؟ یعنی دیگران حقت را بخورند، فقیر نگهت دارند. فقر تحمیلی یعنی چه؟ یعنی به خاطر بی‌سوادی فقیر شده‌ای! به خاطر بی‌همتی فقیر شده‌ای! به خاطر تن پروری فقیر شده‌ای! به خاطر استثمار دیگران فقیر شده‌ای! دیگران تو را استثمار کرده‌اند. این فقرها تحمیلی است. اما فقر انتخابی! قرآن راجع به فقر انتخابی می‌فرماید: «لِلْفُقَراءِ الَّذینَ أُحْصِرُوا فی‏ سَبیلِ اللَّه‏‏» (بقره/273) این‌ها می‌توانستند پول دار باشند. خودشان! یک دانشجو می‌تواند مثلاً برود دنبال یک کاری و پول هم پیدا کند، اما تشخیص می‌دهد که علم بهتر از پول است. با حداقل هزینه، زندگی می‌کند که با سواد شود. یک طلبه همینطور طلبه که بیل به کمرش نخورده است، بستگان همین طلبه تجارت می‌کنند، کار می‌کنند، کشاورزی می‌کنند، پولدار هستند. این چون رفته است که با فقه آشنا شود، این انتخاب کرده است. پس فقر دو نوع است. فقر انتخابی کمال است،‌ فقر تحمیلی بد است.

پس مال دنیا خوب است. زینت است، خیر است، قوام است، فضل الهی است، حسنه است، مدد الهی است. این‌ها خوب است. اما معنای خوب این نیست که ما سرگرم جمع مال بشویم. قرآن می‌فرماید که «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» ای کسانی که ایمان آورده‌اید، «لا تُلْهِکُمْ أَمْوالُکُمْ» (منافقون/9) اموال و سرمایه شما را غافل نکند. غافل نکند. دنیا خوب است، اما به چه اندازه خوب است؟ به اندازه‌ای که شما غافل نشوید.